شناخت بهترین شبکه انتقال بیت کوین یکی از مهمترین و اصلیتریم اقداماتی است که باید کاربران و سرمایهگذاران دنیای رمزارز انجام دهند. در واقع اگر تاکنون تجربه ارسال بیت کوین را داشتهاید، حتما متوجه شدهاید که انتخاب شبکه مناسب تا چه اندازه میتواند بر سرعت تراکنش، کارمزد و امنیت انتقال تأثیر بگذارد.
با اینکه بیت کوین بر بستر شبکه اصلی خود (Bitcoin Network) فعالیت میکند، اما در حال حاضر گزینههای متنوع دیگری مانند شبکه لایتنینگ (Lightning Network) یا حتی انتقال از طریق شبکههای جانبی و صرافیها در مقابل شما قرار دارند.
توجه داشته باشید که انتخاب شبکه اشتباه میتواند باعث از بین رفتن دارایی یا تاخیر طولانی در انتقال شود، به همین دلیل آشنایی با انواع شبکههای قابل استفاده برای انتقال بیت کوین و تفاوتهای میان آنها، گامی ضروری به شمار میآید. در ادامه این مطلب از بلاگ فونیکس شما را با انواع شبکههای انتقال بیت کوین آشنا میکنیم و به شما میگوییم که کدام مورد از آنها بهترین گزینه ممکن به شمار میآید.
انواع شبکه انتقال بیت کوین
بسیاری از کاربران تصور میکنند که بهترین شبکه انتقال بیت کوین، همان شبکه اصلی آن است، اما باید بدانید که این تصور اصلا درست نیست. در حال حاضر بهخاطر پیشرفت چشمگیر فناوری بلاکچین، مسیرهای مختلفی برای انتقال و استفاده از بیت کوین به وجود آمده است که شما میتوانید از آنها استفاده کنید. البته باید بدانید که هریک از این روشها برای هدف خاصی طراحی شدهاند. در ادامه با ما همراه باشید تا انواع شبکه انتقال بیت کوین را معرفی کنیم:
شبکه اصلی بیت کوین (Bitcoin Mainnet)
شبکه اصلی بیت کوین، همان بستر اولیه و رسمی این رمزارز است که از سال ۲۰۰۹ فعالیت خود را آغاز کرد. تمام تراکنشهای این شبکه بهصورت مستقیم و دائمی در بلاکچین ثبت میشوند، به همین دلیل امنیت شبکه در سطح بالایی قرار دارد.
بلاکهای جدید حدود هر ۱۰ دقیقه تولید میشود و باتوجهبه محدودیت ظرفیت بلاک، احتمالا در زمانهای شلوغ کارمزد تراکنشها افزایش پیدا میکند. همچنین این شبکه بهترین گزینه برای انتقالهایی با مبالغ بالا یا ذخیرهسازی بلندمدت بیت کوین است، اما برای پرداختهای سریع یا مقادیر کم، کند و پرهزینه به نظر میرسد.
در سال ۲۰۱۷، فناوری Segregated Witness (SegWit) فعال شد تا بخشی از دادههای امضا را از بخش اصلی تراکنش جدا کند. این تغییر باعث کاهش حجم تراکنشها، افزایش ظرفیت بلاکها و جلوگیری از مشکلاتی مثل تغییر شناسه تراکنشها شد. در واقع SegWit پایهگذار بسیاری از راهحلهای مقیاسپذیری از جمله شبکه لایتنینگ بود و به بهبود سرعت و کارایی شبکه اصلی کمک زیادی کرد.
شبکه لایتنینگ (Lightning Network)
یکی دیگر گزینهها در لیست بهترین شبکه انتقال بیت کوین قرار میگیرد، شبکه لایتنینگ است. در واقع این شبکه یک راهحل لایه دوم بر بستر بیت کوین به شمار میآید که هدف آن افزایش سرعت و کاهش هزینه تراکنشها است. در این روش، کاربران در بین خود «کانال پرداخت» ایجاد میکنند و میتوانند بدون ثبت هر تراکنش روی بلاکچین، به دفعات بیت کوین جابهجا کنند.
یکی از مزیتهای بزرگ لایتنینگ، سرعت بسیار بالا و کارمزد ناچیز آن است. در واقع همین مزیت عالی باعث میشود که این شبکه برای پرداختهای روزمره و خریدهای کوچک گزینهای ایدهآل بهحساب بیاید. البته باید به این نکته توجه کنید که استفاده از آن نیاز به دانش نسبی درباره مدیریت کانالها و نقدینگی دارد.
زنجیرههای جانبی (Sidechains)
زنجیرههای جانبی به شبکههایی مستقل و مرتبط با بیت کوین گفته میشود. این شبکهها به کاربران اجازه میدهند که BTC خود را در قالبهای مختلف و با قابلیتهای اضافی استفاده کنند. در واقع بیت کوینها در شبکه اصلی قفل میشوند و نسخه معادل آنها در سایدچین قابل استفاده است. سه نمونه مهم از این شبکهها عبارتاند از:
- لیکوئید نتورک (Liquid Network – L-BTC): این شبکه یک زنجیره جانبی طراحیشده برای انتقال سریع و ایمن بیت کوین بین صرافیها و موسسات مالی است. در شبکه لیکوئید نتورک، بلاکها هر یک دقیقه تولید میشوند و تراکنشها با کارمزد پایین و تاخیر حداقلی انجام میشوند. همچنین L-BTCها قابل بازگشت به BTC اصلی هستند و توسط کنسرسیومی از نهادهای معتبر کنترل میشوند.
- روتاستاک (Rootstock – RSK / RBTC): این شبکه به کاربران اجازه میدهد قراردادهای هوشمند مشابه اتریوم را روی بیت کوین اجرا کنند. در واقع، کاربران بیت کوین خود را قفل و معادل آن RBTC دریافت میکنند تا بتوانند از امکانات DeFi و dAppها بهرهمند شوند.
- استکس (Stacks – sBTC): این شبکه یک پروتکل لایه دوم است که با حفظ امنیت شبکه بیت کوین، امکان توسعه برنامههای غیرمتمرکز (dApps) و امور مالی غیرمتمرکز را فراهم میکند. هر sBTC نسبت ۱:۱ با BTC دارد و قابل بازگشت به شبکه اصلی است.
بیت کوین روی دیگر زنجیرهها (Wrapped Bitcoin – WBTC)
Wrapped Bitcoin (به اختصار WBTC)، نسخهای توکنیشده از بیت کوین بر بستر اتریوم است که هر ۱ واحد آن معادل ۱ بیت کوین واقعی محاسبه میشود. هدف از ایجاد این توکن، استفاده از بیت کوین در اکوسیستم DeFi، صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) و قراردادهای هوشمند است، یعنی جایی که شبکه اصلی بیت کوین بهطور مستقیم قابل استفاده نیست.
علاوه بر WBTC، نسخههای غیرمتمرکزتری مانند renBTC و tBTC هم توسعه یافتهاند که سعی میکنند وابستگی به واسطهها را پایین بیاورند و فرایند تبدیل را بهصورت خودکار و بدون نیاز به اعتماد انجام دهند. البته این روشها با وجود مزایای گسترده، ریسکهایی مانند آسیبپذیری قراردادهای هوشمند یا مشکلات نقدینگی را نیز به همراه دارند. در بخشهای بعدی این مقاله شبکه لایتنینگ را بهعنوان بهترین شبکه انتقال بیت کوین مورد بررسی قرار میدهیم تا به طور کامل با کاربردها، مزایا و معایب آن آشنا شوید.
کاربرد شبکه لایتنینگ برای انتقال بیت کوین
شبکه لایتنینگ (Lightning Network) بهخاطر کاربردهای مهمی که در انتقال بیت کوین دارد، در صدر لیست بهترین شبکه انتقال بیت کوین قرار میگیرد. در واقع این شبکه یک راهحل هوشمندانه برای برطرفکردن چالشهای قدیمی مانند سرعت پایین تراکنشها و کارمزدهای بالا در شبکه اصلی به شمار میآید. به عبارت سادهتر، لایتنینگ مانند یک مسیر میانبر برای پرداختها است و کاربران با ایجاد «کانال پرداختی» بین خود، میتوانند تراکنشهای متعدد را بدون نیاز به ثبت هریک در بلاکچین انجام دهند.
همچنین کاربران میتوانند به کمک شبکه لایتنینگ، پرداختهایی با کارمزد بسیار پایین (حتی در حد چند ساتوشی) انجام دهند و تراکنشها در کسری از ثانیه تایید میشوند. این ویژگی باعث شده است تا لایتنینگ برای پرداختهای خرد، تراکنشهای روزمره و استفاده تجاری در فروشگاهها و خدمات آنلاین گزینهای ایدهآل باشد.
مزایای استفاده از شبکه لایتنینگ برای انتقال بیت کوین
شبکه لایتنینگ یکی از بزرگترین گامها در مسیر توسعه و کارآمدتر شدن بیت کوین محسوب میشود. این شبکه که در لیست بهترین شبکه انتقال بیت کوین قرار دارد، با هدف رفع محدودیتهای سرعت و کارمزد طراحی شد و توانست تجربهای روانتر و سریعتر را برای کاربران به ارمغان بیاورد. در ادامه با مهمترین مزایای این شبکه آشنا میشویم:
- سرعت بسیار بالا: تراکنشهای شبکه لایتنینگ بهصورت آنی انجام میشوند، یعنی چند ثانیه تا چند دقیقه زمان لازم است تا تراکنش شما نهایی شود. این سرعت بالا، استفاده از بیت کوین برای پرداختهای روزمره مانند خرید کالا یا خدمات را ممکن کرده است.
- کارمزد بسیار پایین: ازآنجاییکه تراکنشها در لایه دوم و خارج از زنجیره اصلی انجام میشوند، کارمزدها به شکل چشمگیری کاهش پیدا میکنند. جالب است بدانید که در بسیاری از موارد هزینه انتقال کمتر از چند صدم دلار محاسبه میشود.
- مقیاسپذیری بالا: برخلاف شبکه اصلی بیت کوین که تنها چند تراکنش در ثانیه پردازش میکند، شبکه لایتنینگ میتواند هزاران تراکنش را در هر ثانیه انجام دهد. این ویژگی، آیندهای مقیاسپذیر و قابل استفاده در سطح جهانی را برای بیت کوین رقم میزند.
- حفظ بهتر حریم خصوصی: در شبکه لایتنینگ، فقط باز و بسته شدن کانالها در بلاکچین ثبت میشود و جزئیات تراکنشها درون کانال باقی میماند. این امر باعث میشود ردیابی فعالیت کاربران دشوارتر شود. (البته به معنای ناشناس بودن کامل نیست.)
معایب و محدودیتهای استفاده از شبکه لایتنینگ برای انتقال بیت کوین
حال که بهخوبی میدانید شبکه لایتنینگ بهعنوان بهترین شبکه انتقال بیت کوین چه مزایایی دارد، باید بدانید که این شبکه چالشهای خاصی را بر سر راهتان قرار میدهد. البته توجه داشته باشید که این محدودیتها بیشتر به دلیل تازه بودن فناوری و نیاز به بهبود زیرساختها به وجود آمدهاند. موارد زیر از جمله مهمترین معایب استفاده از شبکه لایتنینگ برای انتقال بیت کوین هستند:
- پشتیبانی محدود کیف پولها و صرافیها: هنوز همه کیف پولها و صرافیها از شبکه لایتنینگ پشتیبانی نمیکنند، بنابراین شما باید از پلتفرمهایی استفاده کنید که بهطور خاص برای این شبکه طراحی شدهاند.
- وابستگی به آنلاین بودن مداوم: برای حفظ امنیت کانالهای پرداخت و جلوگیری از حملات احتمالی، نودهای لایتنینگ باید همواره آنلاین باشند. در واقع امکان انجام تراکنشهای آفلاین در شبکه لایتنینگ وجود ندارد.
- امنیت پایینتر نسبت به شبکه اصلی: ازآنجاییکه تراکنشهای لایتنینگ خارج از زنجیره اصلی و بدون مشارکت مستقیم ماینرها انجام میشود، سطح امنیت آن نسبت به شبکه اصلی کمی پایینتر است. البته این شبکه همچنان از ساختارهای رمزنگاری قدرتمندی برای حفظ ایمنی استفاده میکند.
آموزش کار با کیف پول لایتنینگ فنیکس (Phoenix Wallet)
در ادامه معرفی بهترین شبکه انتقال بیت کوین، بهتر است نحوه کار با یکی از محبوبترین کیف پولهای آن یعنی فنیکس (Phoenix Wallet) را یاد بگیرید. این کیف پول بهدلیل رابط کاربری ساده و امنیت بالا، گزینهای مناسب برای انتقال سریع و کمهزینه بیت کوین محسوب میشود. قبل از اینکه سراغ مراحل کار با فنیکس برویم، باید بدانید که در حال حاضر، کارمزدهای انتقال آن بهصورت زیر است:
- ارسال بیت کوین با شبکه لایتنینگ: ۰.۴٪ + ۴ ساتوشی
- دریافت بیت کوین: بدون کارمزد
این کیف پول فقط در قالب اپلیکیشن موبایل عرضه شده است و برای دانلود آن باید به سایت رسمی Phoenix بروید. سپس نسخه مخصوص سیستمعامل خود (Android یا iOS) را دریافت و نصب کنید. توجه داشته باشید که برای اجرای این اپلیکیشن نیاز به حداقل اندروید ۸ یا iOS ۱۴ دارید. با ما همراه باشید تا مراحل کار کیف پول لایتنینگ فنیکس (Phoenix Wallet) را بیان کنیم:
مرحله اول: ذخیره عبارت بازیابی در کیف پول فنیکس
پس از نصب برنامه، وارد اپلیکیشن شوید و در صفحه اول گزینه Create New Wallet را انتخاب کنید. بهمحض انتخاب این گزینه، کیف پول اختصاصی شما ایجاد میشود و وارد محیط اصلی ولت میشوید.
ازآنجاییکه فنیکس یک کیف پول غیرحضانتی (Non-Custodial) است، باید بلافاصله پس از ایجاد ولت، عبارت بازیابی (Recovery Phrase) خود را ذخیره کنید. برای این کار،در صفحه اول، پیامی در مرکز صفحه ظاهر میشود که باید روی آن بزنید تا وارد بخش پشتیبانگیری شوید. بعد از انجام این کار، گزینه Backup my wallet را انتخاب کنید.
در مرحله بعد، صفحهای باز میشود که توضیحاتی درباره اهمیت عبارت بازیابی نمایش میدهد. پس از مطالعه توضیحات، روی Display Seed بزنید تا ۱۲ کلمه عبارت بازیابی شما نشان داده شود. حتما این ۱۲ کلمه را با دقت یادداشت کنید و در مکانی امن نگه دارید. اگر عبارت بازیابی را گم کنید، دسترسی به کیف پول و داراییهایتان را برای همیشه از دست میدهید.
مرحله دوم: مشاهده آدرسهای کیف پول فنیکس
برای دسترسی به آدرسهای اختصاصی ولت خود، از منوی تنظیمات وارد بخش Advanced شوید و گزینه Wallet Info را انتخاب کنید.
در این بخش، چهار آدرس مختلف در اختیار شما قرار میگیرد. دو آدرس اول مربوط به شناسههای داخلی (ID) شما در شبکه لایتنینگ و دو آدرس بعدی مخصوص آدرسهای شبکه بیت کوین هستند که به کانالهای پرداخت شما در لایتنینگ متصل میشوند. در زمان باز یا بستن کانالهای پرداخت، انتقال بیت کوین باید از طریق همین آدرسها انجام شود.
مرحله سوم: تنظیم کارمزد تراکنشها در کیف پول فنیکس
درصورت استفاده از Phoenix Wallet، دریافت بیت کوین در شبکه لایتنینگ رایگان است. البته برای ارسال بیت کوین باید ۰.۴٪ + ۴ ساتوشی بهعنوان کارمزد بپردازید. همچنین این کیف پول به شما اجازه میدهد که کارمزدهای مربوط به ایجاد یا بستن کانالهای پرداخت را بهصورت دستی یا خودکار تنظیم کنید.
برای این کار، از منوی تنظیمات وارد بخش General شوید و گزینه Channel Management را انتخاب کنید. در این صفحه با فعال کردن گزینه Automated Channel Management، کارمزدها بهطور خودکار بر اساس وضعیت لحظهای شبکه تنظیم میشوند. اگر مایل باشید، میتوانید سقف کارمزد مجاز خود را در کادر پایین وارد کنید تا در صورت بالاتر بودن کارمزد شبکه، تراکنش انجام نشود.
مرحله چهارم: واریز و برداشت بیت کوین در کیف پول فنیکس
فرایند واریز و برداشت در Phoenix بسیار ساده است. برای دریافت بیت کوین از صفحه اصلی گزینه Receive را انتخاب کنید.
در صفحه جدید، دو گزینه زیر در اختیار شما قرار میگیرد:
- برای پرداخت از طریق شبکه بیت کوین (On-chain)، آدرس Bitcoin را کپی کنید.
- اگر قصد دارید پرداخت از طریق شبکه لایتنینگ (Lightning) انجام شود، آدرس Lightning خود را در اختیار فرستنده قرار دهید.
برای ارسال بیت کوین هم کافی است در صفحه اصلی روی گزینه Send بزنید. در این بخش میتوانید QR کد مقصد را اسکن و یا آدرس کیف پول مقصد را بهصورت متنی وارد کنید. سپس مقدار مورد نظر را بر حسب ساتوشی مشخص و تراکنش را تایید کنید. بههمین سادگی، انتقال بیت کوین از طریق کیف پول فنیکس انجام میشود.
جمعبندی
انتخاب بهترین شبکه انتقال بیت کوین بستگی به هدف، مبلغ و اولویت کاربر در سرعت یا امنیت دارد. همانطور که در این مقاله از بلاگ فونیکس مشاهده کردید، شبکه اصلی بیت کوین با وجود امنیت بالا، برای تراکنشهای کوچک یا فوری مناسب نیست، اما شبکه لایتنینگ با سرعت بسیار زیاد و کارمزد پایین، راهحلی عالی برای پرداختهای روزمره محسوب میشود.
علاوه بر این، زنجیرههای جانبی مانند Liquid ،RSK و Stacks امکانات متنوعی مانند قراردادهای هوشمند و تراکنشهای سریعتر را فراهم کردهاند. حتی نسخههای توکنیشده بیت کوین مانند WBTC هم امکان استفاده از BTC در شبکههایی چون اتریوم را مهیا کردهاند.
بهطورکلی اگر به امنیت و پایداری اهمیت میدهید، شبکه اصلی انتخاب بهتری است، اما اگر بهدنبال پرداختهای سریع و ارزان هستید، لایتنینگ بهترین شبکه انتقال بیت کوین به شمار میآید.
سوالات متداول
۱. شبکه لایتنینگ چیست و چه تفاوتی با شبکه اصلی بیت کوین دارد؟
شبکه لایتنینگ یک راهحل لایه دوم است که تراکنشها را خارج از بلاکچین اصلی انجام میدهد. نتیجه این شبکه تراکنشهایی بسیار سریعتر با کارمزدی کمتر است، اما شبکه اصلی بیت کوین گزینهای کندتر و امنتر بهحساب میآید.
۲. آیا استفاده از شبکه لایتنینگ امن است؟
بله، شبکه لایتنینگ از رمزنگاری و ساختارهای امنیتی قدرتمند استفاده میکند. البته امنیت آن نسبت به شبکه اصلی اندکی پایینتر است، زیرا تراکنشها بهطور مستقیم توسط ماینرها تایید نمیشوند.
۳. آیا همه کیف پولها از شبکه لایتنینگ پشتیبانی میکنند؟
خیر، هنوز تمامی کیف پولها و صرافیها از لایتنینگ پشتیبانی نمیکنند.
۴. کارمزد انتقال بیت کوین در شبکه لایتنینگ چقدر است؟
کارمزدها در شبکه لایتنینگ بسیار پایین است. برای مثال، در کیف پول Phoenix حدود ۰.۴٪ + ۴ ساتوشی برای ارسال تراکنش دریافت میشود، اما دریافت بیت کوین رایگان است.
۵. تفاوت بین شبکههای جانبی (Sidechains) و لایتنینگ چیست؟
سایدچینها شبکههای مستقلی هستند که به بیت کوین متصل هستند و امکاناتی مانند قرارداد هوشمند یا توکنسازی را فراهم میکنند. در سمت مقابل، لایتنینگ فقط برای افزایش سرعت و کاهش کارمزد تراکنشها طراحی شده است.